0942.87.5995 - 0823.300.800 
Cây lúa có chiều cao từ 1m – 1,8m, với các lá mỏng, hẹp khoảng 2 – 2,5 cm và dài 50 – 100 cm. Tùy thời kỳ sinh trưởng, phát triển mà lá lúa có màu khác nhau. Khi lúa chín ngả sang màu vàng. Các hoa nhỏ tự thụ phấn mọc thành các cụm hoa phân nhánh cong hay rủ xuống, dài 35 – 50 cm.
Thời gian sinh trưởng của cây lúa: Tính từ lúc hạt nảy mầm đến lúc thu hoạch (dao động khoảng 90 – 180 ngày đối với các giống lúa hiện trồng).
- Thời gian sinh trưởng ruộng lúa cấy = Thời gian ruộng mạ + Thời gian ruộng cấy.
- Thời gian sinh trưởng ruộng lúa gieo thẳng = Thòi gian thu hoạch – lúc gieo hạt.
* Nếu tính theo thời kì sinh trưởng thì cây lúa có 3 thời kì chính:
1. Thời kì sinh trưởng sinh dưỡng: Tính từ lúc hạt thóc nảy mầm đến khi bắt đầu vào giai đoạn phân hóa hoa lúa (trên thực tế người ta tính từ khi gieo mạ, cấy lúa, cây lúa đẻ nhánh tới số nhánh tối đa).
2. Thời kì sinh trưởng sinh thực: Tính từ lúc bắt đầu phân hóa hoa lúa đến khi lúa trổ bông và thụ tinh (bao gồm từ: làm đòng – phân hóa đòng, đến trổ bông – bông lúa thoát khỏi lá đòng, nở hoa, tung phấn, thụ tinh).
3. Thời kì chín: Sau khi thụ tinh, bông lúa bước vào kì chín, kết thúc thời kì này là bông lúa chín hoàn toàn, sau đó tiến hành thu hoạch hạt thóc.
Sản phẩm thu được từ cây lúa:
Hạt lúa là sản phẩm thu hoạch từ cây lúa. Sau khi xát bỏ lớp vỏ ngoài, thu được sản phẩm chính là gạo và các phụ phẩm là cám và trấu. Hạt lúa nhỏ, cứng dài 5 – 12 mm và dày 2 – 3 mm.
Hạt gạo thường có màu trắng, nâu, hoặc đỏ thẫm, chứa nhiều dinh dưỡng. hạt gạo sau khi xay được gọi là gạo lức hay gạo lật, nếu tiếp tục xát để tách cám thì gọi là gạo xát hay gạo trắng..
Thành phần dinh dưỡng của hạt gạo:
Trong lúa gạo có đầy đủ các chất dinh dưỡng như:
- Tinh bột: Là nguồn chủ yếu cung cấp calo. Tinh bột chiếm 62,4% trọng lượng hạt gạo. Tinh bột trong hạt gạo gồm có amyloza có cấu tạo mạch thẳng, có nhiều trong gạo tẻ và amylopectin có cấu tạo mạch ngang (mạch nhánh), có nhiều trong gạo nếp. Hàm lượng amyloza và amylopectin quyết định độ dẻo của hạt gạo. Gạo tẻ có từ 10% - 45% hàm lượng amyloza. Gạo nếp có từ 1 – 9% hàm lượng amyloza.
- Protein: Thường chiếm 7 – 9 % hạt gạo. Gần đây có các giống lúa mới có hàm lượng protein lên tới 10 – 11%. Gạo nếp thường có hàm lượng protein cao hơn gạo tẻ.
- Lipit: Phân bố chủ yếu ở lớp vỏ gạo. Nếu ở gạo lức (gạo còn nguyên vỏ cám) hạm lượng lipit là 2,02% thì ở gạo chà trắng (gạo đã bóc hết vỏ cám) chỉ còn 0,52%.
- Vitamin: Trong lúa gạo còn có một số vitamin nhất là vitamin nhóm B như B1, B2, B6, PP,…lượng vitamin B1 là 0,45 mg/100 hạt, phân bố ở phôi 4%, vỏ cám 34,5%, trong hạt gạo chỉ có 3,8%.
Từ những dinh dưỡng có trong hạt gạo, nên đã từ lâu lúa gạo được coi là nguồn thực phẩm và dược phẩm có giá trị. Để đảm bảo giá trị dinh dưỡng của hạt cần lưu ý đến công nghệ sau thu hoạch, chọn tạo giống có phẩm chất gạo tốt, đầu tư các biện pháp kỹ thuật trồng trọt phù hợp.
Giá trị sử dụng của cây lúa gạo và cây lúa:
Lúa gạo không chỉ dùng để chế biến các loại như bún, bánh cuốn, bánh ngọt,… mà còn là nguyên liệu quý để sản xuất tân dược; không chỉ vậy phụ phẩm của cây lúa như rơm, rạ, cám,… còn là thức ăn tốt cho chăn nuôi và phục vụ ngành công nghiệp chế biến giấy chất lượng cao; bên cạnh đó, rơm, rạ được dùng để làm giá thể nuôi trồng những loại nấm có giá trị dinh dưỡng cao. Sau khi thu hoạch, phần rơm, rạ còn sót lại trên ruộng đồng có tác dụng cải tạo đất, làm tăng độ phì của đất và làm môi trường tốt cho vi sinh vật sống hoạt động.
Ngoài giá trị sử dụng chính để làm lương thực, các giá trị sử dụng khác được kể đến như:
- Gạo, tấm dùng làm nguyên liệu để sản xuất rượu, bia, bún, bánh, kẹo, thuốc chữa bệnh,…
- Cám dùng để sản xuất thức ăn cho chăn nuôi; sản xuất vitamin B1 chữa bệnh tê phù, ép dầu, chế tạo sơn cao cấp, làm mỹ phẩm, chế xà phòng,…
- Trấu: Sản xuất nấm men, làm thức ăn cho gia súc; Sản xuất tấm cách âm, silic, làm chất độn chuồng, chất đốt,…
- Rơm, rạ: dùng để sản xuất giấy, các tông xây dựng, đồ gia dụng; làm thức ăn cho gia súc, làm giá thể để sản xuất nấm rơm,….
Viết bình luận